Θάνατος: Το ερώτημα του ανθρώπου (Α΄)

 

          Κάθε προσπάθεια που κάνει ο άνθρωπος για να δώσει κάποιο νόημα στη ζωή του εκμηδενίζεται μπροστά στην πραγματικότητα του θανάτου. Γιατί ποιο νόημα μπορεί να έχει η καλλιέργεια κάποιων αξιών, όταν ο δημιουργός τους- ο άνθρωπος- πρόκειται να πέσει στο μηδέν; Η ζωή τότε καταντάει ένα θέατρο. Αν δεν υπάρχει ελπίδα μετά θάνατο, τότε η λέξη ελπίδα πρέπει να γράφεται με εισαγωγικά.

          Αλλά τι είναι ο θάνατος; Πολλά μπορεί κανείς να πει, αλλά να μην έχει εγγίσει καν το μυστήριο του θανάτου, γιατί ο θάνατος έχει μία γνωστή και μία άγνωστη πλευρά. Από το ένα μέρος ο γιατρός και ο βιολόγος ξέρει ποιες διαδικασίες οδηγούν στο θάνατο. Βέβαια ο άνθρωπος δεν πεθαίνει όπως τα άλλα ζώα, όπως και δεν ζει όπως τα άλλα ζώα. Γι’ αυτό και ο θάνατος του ανθρώπου διαφέρει από τα άλλα ζώντα. Μόνο ο άνθρωπος ξέρει από πού πριν ότι θα πεθάνει κάποτε και αυτή η γνώση επισκιάζει ολόκληρη τη ζωή του. Μόνο ο άνθρωπος μπορεί να προχωρήσει μόνος του προς τον θάνατο και ξέρει τι χάνει με τον θάνατο. Όσο περισσότερο είναι άνθρωπος ο άνθρωπος τόσο περισσότερο έχει συνείδηση ότι είναι πρόσωπο, πράγμα που τον κάνει να διαφέρει ριζικά από τα άλλα ζώντα. Και τόσο περισσότερο γίνεται ο θάνατός του ένα ανεξιχνίαστο μυστήριο. Βλέπει τον θάνατο, αλλά αυτό που βλέπει δεν  είναι ο θάνατός του. Γι’ αυτό δεν ξέρει τι σημαίνει ο θάνατος του προσώπου. Δεν ξέρει τι σημαίνει : εγώ πεθαίνω. Αλλά τι είναι ο θάνατος του «εγώ»; Σ’ αυτό δεν μπορεί κανείς άνθρωπος να δώσει μία ικανοποιητική απάντηση. Γ’ αυτό μας είναι αινιγματικό το ότι πεθαίνει ο συγκεκριμένος άνθρωπος με τη  μοναδικότητά του.

          Ακόμη μόνο ο άνθρωπος απ’ όλα τα ζώντα αντιδρά εναντίον του θανάτου, όχι βέβαια από ένστικτο συντήρησης του ζώου, αλλά σαν κάτι που πηγάζει από ένα  πνευματικό βάθος. Είναι ένα αίσθημα ότι κάτι «δεν πάει καλά». Ότι ο θάνατος δεν είναι κάτι φυσικό.

          Το βιολογικό γεγονός του θανάτου είναι μόνο το κέλυφος  και το σύμπτωμα. Η αιτία θανάτου που διαπιστώνει ο γιατρός, δεν είναι η πραγματική αιτία. Η ζωή του προσώπου είναι πέρα από τη βιολογική ζωή. Έτσι και ο θάνατος είναι κάτι πέρα από τον βιολογικό θάνατο. Το ανθρώπινο πρόσωπο ζει από τον δημιουργικό λόγο του Θεού. Έτσι και πεθαίνει όταν, επειδή και όπως θέλει ο Θεός. Ό, τι διαπιστώνει ο γιατρός είναι το κέλυφος του θανάτου. Ο πυρήνας του είναι κρυμμένος στο μυστήριο του Θεού.

          Επομένως ας μην ζητάμε ανθρώπινες απαντήσεις, εκεί που μόνο η αποκάλυψη του Θεού απαντά.

          Αυτά αφορούν το ερώτημα του ανθρώπου περί του θανάτου. Υπάρχει όμως και η απάντηση του Θεού. Θα τη δούμε σε μία άλλη ανάρτηση.

Πηγή: Συνοπτική-περιληπτική παρουσίαση σχετικού κειμένου Μητροπολίτου Κορωνείας κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ